Η επανάσταση των χελιών!

Αντάρτικο κήρυξαν οι ψαράδες χελιών στην Ολλανδία, μετά την απόφαση της κυβέρνησης να γίνει η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύει για δύο μήνες κάθε χρόνο την αλιεία τους, μήπως και διασωθούν έτσι από την εξαφάνιση. Τα χέλια άλλωστε κατέχουν ιδιαίτερη θέση στην ολλανδική ιστορία: ολόκληρη επανάσταση είχαν προκαλέσει τον 19ο αιώνα...

Τότε, τον 19ο αιώνα, οι αρχές είχαν απαγορεύσει το σπορ της «έλξης χελιών»: ένα σκοινί δενόταν κατά πλάτος ενός καναλιού και από αυτό κρεμιόταν ένα χέλι, το οποίο ο κόσμος στα πλοιάρια προσπαθούσε να αρπάξει, με αποτέλεσμα πολλοί να καταλήγουν στο νερό. Μέρες ολόκληρες διήρκεσε η επονομαζόμενη «επανάσταση των χελιών» που ξέσπασε μετά την απαγόρευση. Και δεν ήταν ειρηνική, αφού άνθρωποι είχαν χάσει τότε τη ζωή τους.

Απειλούνται σοβαρά
Επιστροφή στον 21ο αιώνα. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ο πληθυσμός των ευρωπαϊκών χελιών έχει συρρικνωθεί κατά 95%. Ουδείς γνωρίζει επακριβώς τον λόγο- μεταξύ των διαφόρων πιθανών ενόχων που υποδεικνύονται είναι η υπεραλιεία, η παρουσία ρυπαντών στα νερά των ωκεανών, ακόμα και κάποια ιογενής λοίμωξη. Σε κάθε περίπτωση, η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης και των Φυσικών Πόρων έχει χαρακτηρίσει το ευρωπαϊκό χέλι «είδος απειλούμενο σοβαρά με εξαφάνιση», δηλαδή μία βαθμίδα πριν από το τέλος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παροτρύνει σταθερά τα κράτη- μέλη να επιβάλουν περιορισμούς όσον αφορά την αλιεία του. Η Ολλανδία έγινε φέτος το πρώτο κράτος- μέλος που υπάκουσε, ακολουθώντας την εκτός Ε.Ε. Νορβηγία. Η κυβέρνηση επέβαλε απαγόρευση της αλιείας χελιών για τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο. Προβλέποντας τις αντιδράσεις μάλιστα ανακοίνωσε πως θα αποζημιώσει τους ψαράδες με συνολικά 700.000 ευρώ, ποσό που σύμφωνα με τους ίδιους αναλογεί σε περίπου 1.000 ευρώ τον μήνα στον καθένα. Όπως λέει ο 40χρονος Άαρτ ντε Βάαλ όμως, ένας από τους 715 ψαράδες χελιών που έχουν απομείνει στην Ολλανδία (κάποτε ξεπερνούσαν τους 7.000), από το ψάρεμα και την πώληση χελιών βγάζει κάθε μήνα κοντά στα 9.000 ευρώ. «Εγώ απλώς θα συνεχίσω να ψαρεύω», δηλώνει. Το νέο φεγγάρι του Οκτωβρίου θα του δώσει ένα επιπλέον πλεονέκτημα- δεν είναι μόνο η καλύτερη περίοδος για την αλιεία χελιών, αλλά και μια καλή κάλυψη για να παραβιάσει κανείς τον νόμο, διακινδυνεύοντας το προβλεπόμενο πρόστιμο των 3.000 ευρώ.

Το μυστικό κρύβεται στη Θάλασσα των Σαργασσών
ΑΤΥΧΩΣ για τους ψαράδες και τα ίδια τα χέλια, μυστήριο δεν καλύπτει μόνο τους λόγους της συρρίκνωσης του πληθυσμού τους αλλά και τον ίδιο τον κύκλο ζωή
ς τους. Τα ευρωπαϊκά χέλια αρχίζουν το ταξίδι τους στη ζωή από τη Θάλασσα των Σαργασσών, στον Βόρειο Ατλαντικό, περίπου 5.000 χιλιόμετρα μακριά από τις ευρωπαϊκές ακτές. Γεννιούνται ως πλαγκτονικές προνύμφες, που θυμίζουν φύλλα ιτιάς και ονομάζονται λεπτοκέφαλοι. Το μακρύ ταξίδι των λεπτοκέφαλων προς την Ευρώπη διευκολύνεται από το ρεύμα του Κόλπου και διαρκεί περίπου δύο με τρία χρόνια. Αφού περάσουν τα στενά του Γιβραλτάρ, διασκορπίζονται στη Μεσόγειο και φτάνουν στις εκβολές των ποταμών, όπου και αρχίζουν την καινούργια τους ζωή ως ψάρια του γλυκού νερού.
Δέκα με 15 χρόνια αργότερα, το βιολογικό τους ρολόι τα σπρώχνει να επιστρέψουν στη Θάλασσα των Σαργασσών, για να ζευγαρώσουν. Όμως ο άνθρωπος ουδέποτε τα έχει δει να ζευγαρώνουν στη φύση, ούτε να γεννούν.
Όλες οι απόπειρες αναπαραγωγής τους σε συνθήκες αιχμαλωσίας έχουν αποτύχει: η μόνη δυνατότητα εκτροφής τους είναι μέσω της αιχμαλωσίας άγριων λεπτοκέφαλων, που αφήνονται κατόπιν να μεγαλώσουν σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Για να συνοψίσουμε, η αποκατάσταση του πληθυσμού τους μέσω της εκτροφής απλώς δεν υφίσταται ως εναλλακτική λύση. Ο πόλεμος μεταξύ αρχών και ανταρτών ψαράδων στην Ολλανδία δύσκολα θα αποφευχθεί.

Με μια ματιά
ΚΑΤΑ 95%έχει μειωθεί ο πληθυσμός των ευρωπαϊκών χελιών (Αnguilla Αnguilla) τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η ΟΛΛΑΝΔΙΑέγινε φέτος το πρώτο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που επιβάλλει απαγόρευση της αλιείας τους για δύο μήνες- Οκτώβριο και Νοέμβριο.

Η ΔΙΕΘΝΗΣΈνωση για την Προστασία της Φύσης και των Φυσικών Πόρων χαρακτηρίζει το ευρωπαϊκό χέλι «είδος απειλούμενο σοβαρά με εξαφάνιση».

ΟΣΟ ΠΙΟ ΛΙΓΑ χέλια απομένουν τόσο αυξάνεται η τιμή τους, που ξεπερνά σήμερα τα 10 ευρώ το κιλό.

ΤΟ ΧΕΛΙθεωρείται λιχουδιά σε πολλές χώρες της Ευρώπης, μαγειρεμένο με διάφορους τρόπους.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑτρώγεται κυρίως ψητό στα κάρβουνα, στην Ολλανδία καπνιστό, πάνω σε μικρές φρυγανιές ή μέσα σε ψωμί, στην Ιταλία τηγανητό και στην Ισπανία μαγειρεμένο με ελαιόλαδο, σκόρδο και καυτερές πιπεριές.

ΣΥΜΦΩΝΑπάντως με το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση, «το να τρως χέλι είναι σαν να τρως κρέας από γιγάντιο πάντα».


ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ


No Internet Connection